Zbliża się koniec roku szkolnego, czas podsumowań i dla wielu dzieci czas wchodzenia w nowy etap. Był to rok trudny, zarówno dla dzieci, rodziców, jak i nauczycieli. Postarajmy się zatem, aby samo świadectwo nie było jedynym podsumowaniem. Zadbajmy o rozmowę z naszymi dziećmi.
Zanim porozmawiamy, warto, aby to dorosły zapytał sam siebie, czego oczekuje od dziecka w obszarze osiągnięć szkolnych, i na ile są to oczekiwania jego, a na ile dziecka. Czym jest dla ciebie ocena? Dlaczego jest ważna? Czy faktycznie opisuje ona umiejętności dziecka? Czy od bardzo dobrych ocen zależy jego szczęście? Czego naprawdę chcę dla swojego dziecka?
Rozmawiając, spróbujmy skorzystać z kilku wskazówek:
- skoncentruj się na zasobach dziecka, na tym w czym jest dobre, co udało mu się osiągnąć, czy w jakimś zakresie zrobiło postępy;
- nie porównuj go z nikim, to bardzo demotywuje;
- zauważ jego inne talenty, np. artystyczne, sportowe, te rzeczy, które w szkole i poza nią sprawiają mu radość, i w których mogło się wykazać;
- uwzględnij trudności w otoczeniu dziecka, które mogły wystąpić w tym roku (np. nadmiar materiału, choroba, zmiana nauczyciela);
- skoncentruj się na tym, czego dziecko faktycznie się nauczyło;
- zadbaj o jego uczucia;
- unikaj krytyki;
- słuchaj.
Jakie pytania warto zadać:
- czego się nauczyłeś w tym roku?
- co cię zaciekawiło, czego się dowiedziałeś?
- co było dla ciebie ważne?
- co najlepiej pamiętasz, które wydarzenie?
- co chciałbyś ulepszyć w przyszłym roku? Jak chciałbyś to zrobić?
- co sprawiło ci szczególną radość, przyjemność?
- jakie napotkałeś przeszkody? Jak myślisz, co może ci pomóc w ich pokonaniu?
- co było dla ciebie trudne?
- co ci pomagało w tym roku?
- w jaki sposób ja mogę ci pomóc?
Pomocne mogą się również okazać, takie sformułowania jak:
- rozumiem, że było ci czasami trudno;
- zależy mi na tym, aby cię zrozumieć;
- zdaję sobie sprawę, że był to trudny rok;
- cieszę się, z tego, co udało ci się osiągnąć;
- możemy wspólnie zastanowić się, co i jak ulepszyć;
- spróbuj opisać najlepiej jak potrafisz, co czujesz;
- jeśli cię dobrze zrozumiałam, to…
- jestem przy tobie.
Pamiętajmy, że kiedy koncentrujemy się na słabych stronach dziecka, wzmacniamy je. Dlatego podczas rozmowy, skupmy się przede wszystkim na mocnych stronach, zasobach, osiągnięciach. Ważne jest, aby oceny nie warunkowały poczucia własnej wartości dziecka, ani te bardzo dobre, ani te słabsze.
Zadbajmy też o dobrą atmosferę podczas rozmowy: o uśmiech, przytulenie, spędzenie wspólnie czasu na jakiejś aktywności przyjemnej dla dziecka. Niech wakacje będą zasłużonym odpoczynkiem dla nas wszystkich.
Autor: Patrycja Kochan (Psycholog, pedagog, specjalista Personnel Training Institute)